İthalat Nedir? Nasıl Yapılır? 2025 Güncel Rehber

• İthalat Nedir?

• Dış Ticaret Nedir? İthalat ve İhracat Arasındaki Farklar Nelerdir?

• İthalat İçin Gerekli İzinler ve Belgeler

• İthalat Nasıl Yapılır?

• İthalat Yapmanın Avantajları Nelerdir?

• İthalat Yapmanın Dezavantajları Nelerdir?

• Kimler İthalat Yapabilir? Nasıl İthalatçı Olunur?

• İthalat Türleri

• İthalat ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

İthalat Nedir?

İthalat (dış alım), bir ülkede üretilen mal veya hizmetin başka bir ülke tarafından satın alınması işlemidir. İthalat yapan ülke için bu bir dış alım, satan ülke için ise ihracat (dış satım) anlamına gelir. İthalat ve ihracat, uluslararası ticaretin temel unsurlarıdır ve aynı işlem sırasında her iki taraf için farklı bir anlam taşır.

İthalat, bir ülkenin ekonomik dengesi açısından kritik öneme sahiptir. İthalatın ihracattan fazla olması durumunda cari açık oluşabilir, bu da ekonomik istikrarsızlığa yol açabilir. 2025 TÜİK verilerine göre, Türkiye’nin en fazla ithalat yaptığı ülkeler arasında Çin, Rusya, Almanya, ABD ve İtalya yer alırken, en fazla ihracat yapılan ülkeler Almanya, ABD, Birleşik Krallık, Irak ve İtalya olarak sıralanmaktadır.

That Teknoloji, ithalat süreçlerini dijitalleştiren çözümler sunarak işletmelerin gümrük işlemlerini, belge yönetimini ve maliyet hesaplamalarını kolaylaştırır.

Dış Ticaret Nedir? İthalat ve İhracat Arasındaki Farklar Nelerdir?

Dış ticaret, ülkeler arasında gerçekleştirilen mal ve hizmet alışverişidir ve ithalat ile ihracatı kapsar. İthalat, bir ülkenin başka bir ülkeden mal veya hizmet satın alması; ihracat ise bir ülkenin başka bir ülkeye mal veya hizmet satmasıdır. Temel farklar:

• İthalat: Alım işlemi, döviz çıkışı, gümrük vergileri (KDV, ÖTV, KKDF vb.).

• İhracat: Satış işlemi, döviz girişi, genellikle vergi muafiyetleri veya teşvikler.

• Vergi ve Prosedürler: İthalatta gümrük vergileri ve izinler ön plandayken, ihracatta teşvikler ve serbest dolaşım prosedürleri önceliklidir.

Her iki işlem de ülkenin dış ticaret politikalarına ve uluslararası anlaşmalara tabidir.

İthalat İçin Gerekli İzinler ve Belgeler

İthalat yapmak için öncelikle vergi numarasına sahip bir gerçek veya tüzel kişi olunmalıdır. İlk kez ithalat yapılacaksa, Gümrük İdaresi’ne kayıt olunması zorunludur. Gerekli belgeler:

• İmza Sirküleri (tüzel kişiler) veya İmza Beyannamesi (gerçek kişiler)

• Faaliyet Belgesi (tüzel kişiler)

• Ticaret Sicil Gazetesi (tüzel kişiler)

• Vergi Mükellefiyet Yazısı

• Vekâletname (temsilci aracılığıyla işlem yapılacaksa)

• Yetkililerin Kimlik Sureti

Ürün bazında ek belgeler:

• İthalat Rejimi Belgesi (İRB): Ürün kategorisini belirler.

• Fatura: Ürünlerin satış fiyatını gösterir.

• Menşe Şahadetnamesi: Ürünlerin hangi ülkeden geldiğini belirtir.

• Analiz Raporları: Ürün kalitesini doğrular.

• Sigorta Poliçesi: Taşıma veya gümrük sırasında zarar riskine karşı koruma sağlar.

Bazı ürünlerde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı veya Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan izin alınması gerekebilir. That Teknoloji, bu belgelerin dijital ortamda hazırlanmasını ve takip edilmesini kolaylaştıran çözümler sunar.

İthalat Nasıl Yapılır?

2025’te ithalat süreci, şu adımları içerir:

1. Ürün Seçimi: İthal edilecek mal veya hizmetin belirlenmesi, piyasa analizi ve maliyet hesaplama.

2. Tedarikçi Bulma: Güvenilir bir yurtdışı tedarikçiyle anlaşma.

3. Belge Hazırlığı: Gümrük ve ithalat için gerekli belgelerin toplanması.

4. Gümrük Vergilerinin Ödenmesi: KDV, ÖTV, KKDF gibi vergilerin önceden ödenmesi işlemleri hızlandırır.

5. Gümrük İşlemleri: Ürünlerin gümrüğe beyan edilmesi ve gerekli izinlerin alınması.

6. Lojistik ve Ödeme: Nakliye düzenlenmesi ve tedarikçiye ödeme yapılması.

7. Depolama ve Dağıtım: Ürünlerin kalite kontrolü, depolanması ve müşterilere sevkiyatı.

That Teknoloji, ithalat süreçlerini otomatikleştiren yazılımlarla gümrük ve lojistik yönetimini kolaylaştırır.

İthalat Yapmanın Avantajları Nelerdir?

• Düşük Maliyet: Yurtdışından uygun fiyatlı ürünler ithal edilerek kâr marjı artırılabilir.

• Yüksek Kalite: Global piyasalardan kaliteli ürünlere erişim sağlanır.

• Vergi Teşvikleri: Bazı ürünlerde gümrük vergisi indirimleri veya muafiyetler uygulanır.

• Pazar Çeşitliliği: Yeni ürünlerle hedef kitle genişletilir.

• Rekabet Avantajı: Sektörde liderlik ve yenilikçi ürün sunma fırsatı.

• Devlet Destekleri: KOSGEB ve Ticaret Bakanlığı teşviklerinden faydalanma.

• İstihdam Artışı: İthalat faaliyetleri yeni iş imkanları yaratır.

İthalat Yapmanın Dezavantajları Nelerdir?

• Yerli Sanayiye Etki: Yerli üretimi baskılayabilir.

• Ekonomik Riskler: Cari açığı artırabilir, GSYH’yi düşürebilir.

• İade Zorlukları: Yurtdışı iade süreçleri uzun ve karmaşık olabilir.

• Tekelleşme Riski: Bazı ürünlerde pazar kontrolü zorlaşabilir.

• Bürokratik Süreçler: Lisans ve izin alma işlemleri zaman alıcı olabilir.

Kimler İthalat Yapabilir? Nasıl İthalatçı Olunur?

Türkiye’de İthalat Rejimi Kararı’nın 8. maddesi uyarınca, Vergi Usul Kanunu’na göre vergi numarası olan her gerçek veya tüzel kişi ithalat yapabilir. Ayrıca, hukuki tasarruf yetkisi olan ortaklıklar da ithalat işlemlerini gerçekleştirebilir. Vergi numarası olmayanlar, Hazine ve Maliye Bakanlığı’na bağlı vergi dairelerinden vergi numarası alabilir.

İthalatçı Olma Süreci:

1. Vergi numarası alın.

2. Gümrük İdaresi’ne kayıt olun.

3. Gerekli belgeleri hazırlayın (imza sirküleri, faaliyet belgesi vb.).

4. Ürün ve tedarikçi seçimi yapın.

5. Gümrük prosedürlerini tamamlayın.

Özel anlaşmalar, uluslararası fuar/sergiler veya kitap ithalatı gibi durumlarda vergi numarası şartı aranmayabilir. That Teknoloji, ithalatçıların belge yönetimini dijitalleştirerek bu süreci hızlandırır.

İthalat Türleri

• Ticari İthalat: Satış amaçlı ürün ve hizmet alımı.

• Sanayi İthalatı: Ham madde, ara mal veya yarı mamul ithalatı.

• Tüketim İthalatı: Bireysel veya kurumsal tüketiciler için mal/hizmet ithalatı.

• Yatırım İthalatı: Yatırım amaçlı makine, ekipman ithalatı.

• Hizmet İthalatı: Turizm, finans, telekomünikasyon gibi hizmetlerin ithalatı.

• Transit İthalat: Ürünlerin Türkiye üzerinden başka ülkelere geçişi.

İthalat ile İlgili Sıkça Sorulan Sorular

İthal Ne Demek?

Türk Dil Kurumu’na göre “ithal”, bir ülkeye başka ülkelerden mal getirme veya satın alma anlamına gelir. Arapça kökenli “idhal” kelimesinden türemiştir.

İthali Yasak Olan Ürünler Nelerdir?

Ticaret Bakanlığı’nın 2025 güncel listesine göre ithali yasak ürünler:

• Esrar ve müstahzar afyon

• İpek böceği tohumu

• Sahte menşeli eşya ve zarflar

• Kimyasal silahlar kapsamındaki maddeler

• Zirai toprak, yaprak, saman, ot, doğal gübre

• Kumar makineleri (rulet, tilt vb.)

• Ozon tabakasını incelten maddeler

• Bazı boyar maddeler

İthalattan Alınan Vergiler Nelerdir? İthalat Vergileri Nasıl Hesaplanır?

• Gümrük Vergisi: Ürün türüne göre değişir.

• KDV: %20 (bazı ürünlerde %8 veya %1).

• ÖTV: Ürün bazında değişken (ör. akaryakıt %60, otomobil %45-%220).

• KKDF: Vadeli ithalatta %6.

• İlave Gümrük Vergisi, Toplu Konut Fonu, Dampinge Karşı Vergi: Ürün ve duruma göre uygulanır.

Hesaplama Örneği: 100.000 TL’lik bir ürün için:

• Gümrük Vergisi (%10): 10.000 TL

• ÖTV (%50): 55.000 TL (100.000 + 10.000 üzerinden)

• KDV (%20): 33.000 TL (110.000 + 55.000 üzerinden)

• Toplam Vergi: 98.000 TL

That Teknoloji, vergi hesaplamalarını otomatikleştiren araçlar sunar.

İthalat Yapanlara Devlet Desteği Var mı?

Evet, KOSGEB ve Ticaret Bakanlığı, yerli üretimi teşvik eden ithalat destekleri sunar. 2025’te KOSGEB’in Stratejik Ürün Destek Programı, ithal ürünleri yerli üreten KOBİ’lere 6 milyon TL’ye kadar destek sağlar (1.8 milyon TL geri ödemesiz, 4.2 milyon TL geri ödemeli).

Türkiye’de En Çok İthal Edilen Ürünler Nelerdir?

2025 TÜİK verilerine göre:

• Ara ham maddeler: %70.5

• Sermaye yatırım malları: %15.2

• Tüketim ürünleri: %13.8

Serbest Dolaşıma Giriş Rejimi Nedir?

Ürünlerin Türkiye’ye giriş yaptıktan sonra gümrük işlemlerinin tamamlanması, vergilerinin ödenmesi ve serbest dolaşıma girmesi işlemidir. Ürün, bu statüyle ülke içinde satışa sunulabilir.

Kullanılmış Ürün İthal Edilebilir mi?

Evet, ancak Ticaret Bakanlığı’ndan izin alınması gerekir. Başvurular, İthalat Genel Müdürlüğü İthalat Belge İşlemleri Uygulaması üzerinden yapılır ve yerli üreticilerin durumu göz önünde bulundurulur.

İthali İzne Tabi Eşyalar Nelerdir?

• Katı yakıtlar, atık piller, metal hurdalar

• Kullanılmış/yenileştirilmiş eşyalar, CE işaretli ürünler

• Kimyasal maddeler, ilaçlar, tıbbi cihazlar

• Tütün, alkol, patlayıcı maddeler, ateşli silahlar

• Tarım ürünleri, hayvanlar, gübre, haritalar

İthalatta Korunma Önlemleri (TPSA) Nelerdir?

Yerli üreticileri korumak için dampinge karşı vergiler, sübvansiyonlar ve kota uygulamaları gibi önlemler alınır. Dampinge karşı şikayetler, İthalat Genel Müdürlüğü’ne yapılır.

İthalatta Kota ve Tarife Kontenjanı Nedir?

Tarife Kontenjanı, belirli ürünlerde gümrük vergisi indirimi sağlayan bir sistemdir. Firmalar, Ticaret Bakanlığı’ndan ithal lisansı alarak bu kontenjanlardan faydalanır.

Bedelsiz İthalat Nedir?

Döviz transferi olmadan, yurtdışında bedeli ödenmiş malların ithalatıdır. Örneğin, kullanılmış ev eşyaları veya sermaye malları bedelsiz ithal edilebilir.

İthalatta KKDF Nedir?

Kaynak Kullanımı Destekleme Fonu (KKDF), vadeli ithalatta %6 oranında uygulanan bir vergidir. Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından belirlenir.

İthalat Lojistiği Nasıl Sağlanır?

1. Ürün seçimi ve maliyet analizi.

2. Tedarikçiyle anlaşma ve gümrük belgelerinin hazırlanması.

3. Gümrük vergilerinin ödenmesi.

4. Ürünlerin kalite kontrolü, depolanması ve sevkiyatı.

That Teknoloji, lojistik ve gümrük süreçlerini dijitalleştirerek ithalat süreçlerini optimize eder.

Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu (GTİP) Nedir?

GTİP, ürünlerin uluslararası ticarette sınıflandırılması için kullanılan 12 haneli kod sistemidir. Armonize Sistem’e dayanır ve gümrük işlemlerinde ürünlerin “kimlik numarası” olarak kullanılır. Örneğin, yeşil mercimeğin Türkiye GTİP kodu 0713.40.00.00.12’dir.