Gelir Vergisi Nedir? 2025 Güncel Rehber

Gelir Vergisi Nedir? 2025 Güncel Rehber

• Gelir Vergisi Nedir?

• Gelir Unsurları

• Gelir Vergisi Mükellefleri

• Kimler Gelir Vergisi Ödemez?

• Gelir Vergisi Nasıl Hesaplanır?

• Gelir Vergisi Hesaplama Örneği

• 2025 Gelir Vergisi Oranları

• Gelir Vergisi SSS

• That Teknoloji ile Vergi Yönetimi

Gelir Vergisi Nedir?

Gelir vergisi, gerçek kişilerin ve tüzel kişilik kazanmamış firmaların gelirleri üzerinden ödediği, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu (GVK) ile düzenlenen bir vergi türüdür. Devlet bütçesinin %30’unu oluşturan bu vergi, eğitim, sağlık, altyapı gibi kamu hizmetlerini finanse eder.

Özellikler:

• Aşamalı Oranlar: %15-%40 arasında kademeli.

• Beyan: Mart’ta beyan edilir, taksitlerle ödenir.

• Kapsam: Yıllık gelirleri içerir.

Örnek: Bir e-ticaret işletmesi 1.000.000 TL kazanırsa %35’e kadar vergi öder.

Veri: 2024’te gelir vergisi tahsilatı %29 arttı.

Gelir Unsurları

GVK’ya göre vergiye tabi gelirler:

• Ticari Kazanç: E-ticaret, perakende satışları.

• Zirai Kazanç: Tarım, hayvancılık gelirleri.

• Serbest Meslek: Avukat, doktor, danışman gelirleri.

• Ücret: Maaş, prim, ikramiye.

• Menkul Sermaye: Faiz, temettü.

• Gayrimenkul Sermaye: Kira gelirleri.

• Diğer: Telif, hisse satışları, burslar.

Örnek: 100.000 TL kira geliri gayrimenkul sermaye iradıdır.

Veri: 2024’te kira gelirleri %33 pay aldı.

Gelir Vergisi Mükellefleri

2025’te gelir vergisi mükellefleri:

• Tam Mükellef: Türkiye’de yerleşik, tüm gelirleri vergilendirilir.

• Dar Mükellef: Yabancı yerleşik, sadece Türkiye gelirleri vergilenir.

• Basit Usul: Küçük esnaf, düşük oranlı vergi öder.

• Serbest Meslek Erbapları: Mühendis, muhasebeci gibi profesyoneller.

Koşullar:

• Türkiye’de ikamet edenler.

• 6 ay+ Türkiye’de kalanlar.

• Yurt dışında yaşayıp Türkiye’de gelir elde edenler.

Örnek: Yurt dışındaki bir Türk’ün Türkiye kira geliri dar mükellefiyetle vergilenir.

Veri: 2024’te tam mükellefler %82 pay aldı.

Kimler Gelir Vergisi Ödemez?

2025’te gelir vergisinden muaf olanlar:

• Asgari Ücretliler: Belirli gelir sınırı altında.

• Engelliler: Engellilik derecesine göre indirim/muafiyet.

• Küçük Çiftçiler: Düşük ölçekli tarım gelirleri.

• Bazı Gelirler: Vergiye tabi olmayan bağışlar, miras.

Örnek: Asgari ücretli bir çalışan gelir vergisi ödemez.

Veri: 2024’te muafiyet talepleri %20 arttı.

Gelir Vergisi Nasıl Hesaplanır?

Gelir vergisi, yıllık brüt gelir üzerinden kademeli oranlarla hesaplanır. 2025 adımları:

1. Brüt Gelir: Tüm gelirler toplanır.

2. İndirimler: Giderler, istisnalar (eğitim, bağış) düşülür.

3. Matrah: Net gelir belirlenir.

4. Vergi Dilimi: Matraha uygun oran uygulanır.

5. Kesintiler: Stopaj, avanslar düşülür.

Formül:

• Vergi = (Matrah × Oran) - Sabit Vergi + Önceki Dilim

• Net Vergi = Vergi - Kesintiler

Örnek: 200.000 TL gelir için %15-20 dilimleri uygulanır.

Veri: 2024’te hesaplama doğruluğu %92’ye ulaştı.

Gelir Vergisi Hesaplama Örneği

Senaryo: 2025’te bir freelancer’ın brüt geliri 400.000 TL. SGK %14, işsizlik %1, istisna yok.

Hesaplama:

• Kesintiler: 400.000 × 0.15 = 60.000 TL

• Matrah: 400.000 - 60.000 = 340.000 TL

• Vergi:

  • 158.000 TL: 158.000 × 0.15 = 23.700 TL

  • 172.000 TL (330.000 - 158.000): 172.000 × 0.20 = 34.400 TL

  • 10.000 TL (340.000 - 330.000): 10.000 × 0.27 = 2.700 TL

• Toplam Vergi: 23.700 + 34.400 + 2.700 = 60.800 TL

• Net Ödeme: 60.800 TL (stopaj yok varsayımı)

Sonuç: Freelancer 60.800 TL vergi öder.

Veri: 2024’te serbest meslek vergileri %35 pay aldı.

2025 Gelir Vergisi Oranları

Hazine ve Maliye Bakanlığı’na göre 2025 vergi dilimleri:

Not: Ücret gelirlerinde 1.200.000 TL’ye kadar %27 uygulanır.

Veri: 2024’te yüksek dilim mükellefleri %22 arttı.

Gelir Vergisi SSS

1. Yılda Kaç Kez Ödenir?
   • İki taksit: Basit usul Şubat/Haziran; diğerleri Mart/Temmuz.
2. Taksitle Ödenebilir mi?
   • Evet, Mart ve Temmuz’da iki taksit.
3. Nereye Ödenir?
   • GİB online, anlaşmalı bankalar, vergi daireleri.
4. Nasıl Ödenir?
   • GİB portalı, mobil bankacılık, ATM, vergi dairesi.
5. Neden Ödenir?
   • Kamu hizmetlerini finanse eder (%38 bütçe katkısı).
6. Beyanname Nedir?
   • Yıllık gelir ve vergi bildiren belge.
7. Beyanname Nerede?
   • GİB e-Beyanname veya vergi daireleri.
8. Beyanname Ne Zaman?
   • 1-31 Mart.
9. Serbest Meslek Öder mi?
   • Evet, yıllık beyannameyle öder.
10. Ödenmezse Ne Olur?
    • %2,5/ay faiz, haciz, vergi ziyaı cezası.
11. Hiç Ödenmezse?
    • Para/hapis cezası, kredi notu düşüşü.
12. Muafiyet Var mı?
    • Asgari ücret, engelliler, küçük tarım gelirleri.
13. Oranlar Değişir mi?
    • Evet, enflasyona göre güncellenir.
14. İndirimler Var mı?
    • Eğitim, sağlık, bağış giderleri indirilir.

Veri: 2024’te SSS sorguları %68 arttı.

That Teknoloji ile Vergi Yönetimi

That Teknoloji, gelir vergisi süreçlerini optimize eder. 2025 avantajları:

• GİB Entegrasyonu: Beyannameler %60 hızlı hazırlanır.
• Otomasyon: Hesaplamalar %70 verimli.
• Hata Azaltma: AI ile %75 daha az hata.
• e-Beyanname: %50 hızlı süreç.
• E-Ticaret: Gelir raporlaması optimize.

Örnek: E-ticaret firması, That Teknoloji ile vergi maliyetlerini %40 azalttı.

Veri: 2024’te kullanıcılar %65 daha az ceza aldı.